درگذشت آخرین بازمانده
رضا معتمد مدیرمسئول هفته نامه و پایگاه خبری پیغام
امرالله خان صولتی دالکی که روز چهارشنبه۱۶ شهریور ماه در ۹۳ سالگی در برازجان درگذشت، ممکن است بهعنوان یک شاعر، چندان برای اهل شعر و ادب بهخصوص نسل جوانتر، شناخته نباشد. دلیل این کمشناختی از او شاید این باشد که این شاعر که بهنظر میرسد دلبستگیاش بیشتر به دوبیتیسرایی بوده، رغبت یا فرصت چندانی برای بروز شخصیت شاعری خویش، بهخصوص در دوران جوانی و میانسالی نداشته و بههمین دلیل نیز اشعار خود را کمتر در معرض دید عموم قرار داده و مجموعهای مستقل از اشعارش را نیز بهچاپ نرسانده است.
من خود تا همین چند سال اخیر از شاعری ایشان اطلاعی نداشتم و تا امروز نیز تنها مرجعی که توانستهام نمونههای اشعار وی را در آن بیابم، کتاب «رها ز منت باران»، گزیدهی اشعار شاعران دشتستان است که به همت محمد غلامی، شاعر و پژوهشگر ارجمند دشتستانی انتشار یافته و در آن شماری از دوبیتیهای امرالله صولتی نیز بههمراه معرفینامه کوتاهی از او آمده است. دوبیتیهای امرالله صولتی به سبک و سیاق دوبیتیهای همنسلانش و مناسب با مجالس شروهخوانی سروده شدهاند و زبانی ساده و صمیمی دارند. پیداست که در دورهای از تاریخ ادبی استان بوشهر و به تبع آن دشتستان، دوبیتیسرایی با مضامین غالباً عاشقانه رواج فراوانی داشته است. ساخت واژگانی و تصویری این دوبیتیها نیز اغلب مشابه و بهطرزی آشکار متأثر از دوبیتیهای فایز و مفتون (البته نه به استحکام و شهرت آنها) است بهگونهای که تنها عامل تشخّص این دوبیتیها تخلص سرایندگان آنها است چنانکه دوبیتیسرای مورد نظر ما نیز در دوبیتیهایش «صولتی» تخلص میکرد.
امرالله صولتی که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در دالکی متولد شده بود، خواندن و نوشتن را در مکتبخانهی سنتی با ختم قرآن و خواندن کتابهای حافظ، بوستان و گلستان سعدی و کلیله و دمنه آموخته بود. او از جمله علاقهمندان به تاریخ و کتب تاریخی نیز بود و در دوران میانسالی از جمله فعالان اجتماعی و فرهنگی نیز بهشمار میرفت. او ظاهراً توفیق تحصیل در مدارس نوین را نیافت اما از این حق نگذریم که خاندان او نخستین حامیان پایهگذاری مدارس نوین در دالکی بودهاند.
آقای صولتی، ایفای نقش در یک فیلم سینمایی را نیز در کارنامه فرهنگی خود دارد. او در سال ۱۳۷۸ در نخستین فیلم رامین بحرانی به نام «بیگانگان» بهعنوان بازیگر حضور یافت. رامین بحرانی، کارگردان ایرانی-آمریکایی که در حال حاضر از فیلمسازان مطرح هالیوود است و تباری دشتستانی دارد، این فیلم را در باره زادگاه پدر و اجداد خود، دالکی و دشتستان ساخته است.
چندان نمیدانم که اشعار بهجا مانده از مرحوم امرالله خان صولتی در چه حجم و اندازهای و از نظر قالب چقدر دارای تنوع است. امیدوارم که اگر حجم اشعار بهجا مانده در حد یک دفتر شعر باشد، بازماندگان محترم ایشان آن را بهشکلی وزین و البته منقّح منتشر کنند زیرا اگر کیفیت سایر اشعار همانند دوبیتیهای موجود در کتاب گزیدهی شعر دشتستان باشد، انتشار آنها در قالب یک کتاب سزاوارانه است.
با گرامیداشت یاد این شاعر که میتوان او را آخرین بازمانده نسل دوبیتیسرایان پیشین دشتستان نامید، نمونههایی از دوبیتیهای ایشان تقدیم میشود:
به یک نظّاره جانم پر شرر کرد
به جانم تیر مژگانش اثر کرد
چو رویینتن شوی گر صولتی تو
نشاید کز خدنگ او حذر کرد
*
مکحّل کرده آن چشمان جادوش
برافشانده پریشان موی بر دوش
نه تنها صولتی را صید کرده
هزاران کشته دارد تیغ ابروش
*
اگر آید برم آن یار طناز
به پیری نوجوانی آیدم باز
دم عیسیوشش عظم رمیمم
کند احیا چو گردد یار دمساز*
*برگرفته از کتاب ،«رها زمنت باران»، گزیدهی شعر شاعران دشتستان، بهکوشش محمد غلامی، چاپ نخست: ۱۳۸۶،بوشهر: انتشارات شروع